Τουταγχαμών συνέχεια...

© Kenneth Garett, National Geogrpahic Stock

Η περιβόητη έρευνα (βλ. προηγούμενο post) για τα αίτια του θανάτου του Τουταγχαμών και το μυστήριο που καλύπτει το γενεαλογικό του δέντρο δημοσιεύτηκε στο τεύχος 303 της επετηρίδας της Αμερικάνικου Ιατρικού Συλλόγου (Journal of American Medical Association). Το άρθρο φέρει τον τίτλο Ancestry and Pathology in King Tutankhamun’s Family (μόνο η περίληψη του άρθρου είναι διαθέσιμη online, κάντε κλικ εδώ· πρόσβαση το άρθρο έχουν μόνο οι συνδρομητές) και υπογράφεται από το Zahi Hawass, Γενικό Γραμματέα του Ανώτατου Συμβουλίου Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου, και μια διεθνή ομάδα επιστημόνων από διάφορα επιστημονικά κέντρα της Ευρώπης και Αμερικής.

Το άρθρο συνοψίζει τα αποτελέσματα της μελέτης που πραγματοποιήθηκε από το 2007 έως το 2009 σε 16 μούμιες, έντεκα από τις οποίες συμπεριλαμβανόμενης αυτής του Τουταγχαμών, ανήκουν στην όψιμη 18η Δυναστεία (1410-1324 π.Χ.), ενώ οι υπόλοιπες πέντε στην πρώιμη 18η Δυναστεία (1550-1479 π.Χ.). Χρησιμοποιώντας πολλές διαφορετικές μεθόδους—μεταξύ των οποίων αναλύσεις DNA—οι ερευνητές κατέληξαν ότι μια ανεπαρκής κυκλοφορία του αίματος στους ιστούς των οστών, η οποία αποδυνάμωνε ή κατέστρεφε μέρος του οστού (στο ένα πόδι έλειπαν φάλαγγες των δαχτύλων ενώ το άλλο είχε αφύσικη κάμψη που φαίνεται να εμπόδιζε το περπάτημα), σε συνδυασμό με την ελονοσία (ο Τουταγχαμών, όπως και τρεις από τις 11 σύγχρονες μεταξύ τους μούμιες έφεραν τα γονίδια STEVOR, AMA1, και MSP1, που συνδέονται με το παράσιτο plasmodium falciparum, το οποίο σχετίζεται με μια μορφή τροπικής ελονοσίας) ήταν το πιθανότερο αίτιο του θανάτου του νεαρού Φαραώ.
Η έρευνα έδειξε, επίσης, ότι πατέρας του νεαρού βασιλιά ήταν ο "αιρετικός" Ακενατών, ενώ ως μητέρα του φέρεται το ταριχευμένο σώμα με τον αριθμό KV35YL, του οποίου το όνομα παραμένει άγνωστο. Επιβεβαιώνεται επίσης, ότι η Τίυ, μητέρα του Ακενατών, ήταν η γιαγιά του Τουταγχαμών.

Παρά το γεγονός ότι η μελέτη είναι μεθοδολογικώς ορθή και προσφέρει μια νέα προσέγγιση στη γενεαλογική και παθολογική έρευνα μιας σημαντικής βασιλικής οικογένειας της 18ης Δυναστείας, τα συμπεράσματά της δε μπορούν εύκολα να αποδειχτούν και προκαλούν αρκετές ενστάσεις. Ειδικοί στο τομέα της παλαιοπαθολογίας σχολιάζουν στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Nature (κάντε κλικ εδώ) ότι η οστεονέκτωση σε δύο μετατάρσια οστά και άλλες παραμορφώσεις του ποδιού θα μπορούσαν να οφείλονται στη διαδικασία ταρίχευσης. Επιπλέον, η ανίχνευση DNA του παράσιτου της ελονοσίας δεν αποκλείει το ενδεχόμενο ο Τουταγχαμών να είχε νοσήσει σε νεαρή ηλικία και να είχε αναρρώσει χωρίς προβλήματα (η απουσία εσωτερικών οργάνων από τις μούμιες καθιστά αδύνατη τη διάγνωση). Η παρουσία μπαστουνιών στον τάφο του Τουταγχαμών δεν μπορεί να θεωρηθεί απόδειξη ότι είχε πρόβλημα στη βάδιση, δεδομένου ότι τα μπαστούνια ήταν στην αρχαία Αίγυπτο σύμβολο εξουσίας. Επιπλέον, όπως σημειώνεται από την Emily Teeter (Πανεπιστήμιο του Σικάγο), στις αρχικές φωτογραφίες της μούμιας του Τουταγχαμών το 1925 δε φαίνεται να υπάρχει κάτι που να υποδηλώνει προβληματικό κάτω άκρο. Στην τελευταία αυτή ένσταση, εντούτοις, θα μπορούσε κάποιος να αντιπαραβάλλει το ανάγλυφο "Spaziergang im Garten", που δείχνει τον Τουταγχαμών να στηρίζεται σε ‘μπαστούνι’ (κάντε κλικ εδώ).

Σχετικά με το γενεαλογικό δέντρο του Τουταγχαμών, στο άρθρο αναφέρεται ότι ο νεαρός βασιλιάς μοιράζεται κοινό τύπο αίματος και άλλα γενετικά χαρακτηριστικά με την αινιγματική μούμια του τάφου KV55, η οποία είχε στο παρελθόν ταυτιστεί με τον Ακενατών. Υπάρχουν, ωστόσο, αρκετές επιφυλάξεις για αυτήν την ταύτιση. Γενετική σχέση υπάρχει επίσης ανάμεσα στον Τουταγχαμών και την υποτιθέμενη μούμια του φαραώ Αμενχοτέπ Γ΄, ενώ δεν εμφανίζεται οποιαδήποτε σύνδεση με τα υπόλοιπα σώματα που εξετάστηκαν.

Πηγές:

JAMA, EEF, Nature, Dr. Zahi Hawass site, National Geographic

Σχετικές συνδέσεις:

http://jama.ama-assn.org/cgi/content/abstract/244/2/160 (JAMA, περίληψη άρθρου)

http://drhawass.com/blog/press-release-discovery-family-secrets-king-tutankhamun (επίσημο report από το Ανώτατο Συμβούλιο Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου)

http://aawsat.com/english/news.asp?section=7&id=19943 (Dr. Hawass' comments)
http://www.nature.com/news/2010/100216/full/news.2010.75.html (Nature)
http://news.bbc.co.uk/2/hi/health/8516425.stm (BBC)
http://blog.newsweek.com/blogs/thehumancondition/archive/2010/02/16/begley-king-tut-s-dna-reveals-a-more-manly-pharaoh.aspx (Newsweek)
http://www.nytimes.com/2010/02/17/science/17tut.html (NY Times)
http://news.nationalgeographic.com/news/2010/02/100216-king-tut-malaria-bones-inbred-tutankhamun/ (National Geographic)

http://www.mdr.de/mediathek/suche/7098458.html (συνέντευξη με τον Αιγυπτιολόγο Dietrich Wildung, πρώην Διευθυντή του Αιγυπτιακού Μουσείου στο Βερολίνο.
http://www.dradio.de/dlf/sendungen/forschak/1127646/ (συνέντευξη με τον Αιγυπτιολόγο Christian Loeben, Διευθυντή της Αιγυπτιακή Συλλογής του August-Kestner Μουσείου στο Ανόβερο)