Friday 2 September 2011

Looking for a new host for the next International Congress ofEgyptologists (ICE)

In view of the transitional situation in Egypt, our Egyptian colleagueshave decided that it is in the best interests of the IAE to cancel theInternational Congress of Egyptologists they had planned to host in 2012in Cairo. The IAE is grateful to our Egyptian colleagues for thepreliminary work they have put into the planned Congress and we wish themwell in all their future endeavors. We look forward to the day when theCongress can return to Egypt.Accordingly, the IAE will welcome proposals from organizations for hostingthe next Congress in another venue. Please send all proposals andinquiries to the Secretary General of the IAE. Timing of the Congress willbe up to the host organization, but in order to ensure continuity shouldbe no later than 2016. All proposals will be posted on the IAE website andwill be voted on by IAE members.Deadline for proposals is December 31, 2011, and voting will commence inJanuary 2012.
James P. Allen
President of the IAE

Thursday 4 August 2011

11ο Διενθές Συνέδριο Αιγυπτολόγων

Σύμφωνα με ανακοίνωση που αναρτήθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα της Διεθνούς Ένωσης των Αιγυπτολόγων, το 11ο Διεθνές Συνέδριο που είχε προγραμματιστεί για τις 7-14 Σεπτεμβρίου 2012 στο Κάιρο αναβάλλεται. Νεώτερες πληροφορίες θα ανακοινωθούν εν ευθέτω χρόνω.

Ευρωπαίοι: Απόγονοι του Τουταγχαμών!



Έως και το 70% των βρετανών και οι μισοί δυτικοευρωπαίοι άνδρες συνδέονται με τον αιγύπτιο φαραώ Τουταγχαμών, ανακοίνωσαν γενετιστές στην Ελβετία. Επιστήμονες στο γενεαλογικό κέντρο με έδρα τη Ζυρίχη, iGENEA, έφτιαξαν εκ νέου το προφίλ DNA του Φαραώ, ο οποίος ανήλθε στο θρόνο σε ηλικία εννέα ετών, του πατέρα του Ακενατόν και του παππού του Αμενχοτέπ Γ’, με βάση μια ταινία που φτιάχτηκε για το Discovery Channel. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ο βασιλιάς Τουτ ανήκε σε μια ομάδα, από γενετικής πλευράς, η οποία είναι γνωστή ως απλοομάδα R1b1a2, και στην οποία ανήκει το 50% και πλέον των δυτικοευρωπαίων ανδρών, γεγονός που δείχνει ότι μοιράζονται έναν κοινό πρόγονο.
Ανάμεσα στους σύγχρονους αιγυπτίους, το αντιπροσωπευτικό δείγμα αυτής της απλοομάδας είναι κάτω του 1%, σύμφωνα με το iGENEA.

«Ήταν πολύ ενδιαφέρον που διαπιστώσαμε ότι ανήκε σε γενετική ομάδα της Ευρώπης - υπήρχαν πολλές πιθανές ομάδες στην Αίγυπτο, στις οποίες θα μπορούσε να ανήκει το DNA του» είπε ο Ρόμαν Σολτς, διευθυντής του Κέντρου iGENEA. Περίπου το 70% των ισπανών και το 60% των γάλλων ανδρών ανήκουν, επίσης, στη γενετική ομάδα του Φαραώ, που ηγήθηκε της Αιγύπτου πριν από περισσότερα από 3.000 χρόνια. «Θεωρούμε ότι ο κοινός πρόγονος έζησε στον Καύκασο περίπου πριν από 9.500 χρόνια» επεσήμανε ο Σολτς. Εκτιμάται ότι η πρώτη καταγεγραμμένη μετανάστευση της απλοομάδας R1b1a2 στην Ευρώπη ξεκίνησε με την εξάπλωση της γεωργίας, το 7.000 π.Χ., σύμφωνα με το iGENEA.

Πηγές: ΕΡΤ (ΑΜΠΕ, iGENEA, Επιμέλεια: Σ. Δαματόπουλος)

Tuesday 31 May 2011

Παρουσίαση του 1ου Ex Oriente Lux και η γένεση ενός νέου διεθνούς ερευνητικού φορέα!


ΙNSTITUTE OF EASTERN MEDITERRANEAN STUDIES IN ARCHAEOLOGY

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΩΝ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ




Στις 20 Μαΐου 2011, στο αμφιθέατρο Δρακοπούλου του Πανεπιστημίου Αθηνών εγκαινιάστηκε μια νέα σειρά Συμποσίων με το γενικό τίτλο Ex Oriente Lux. Αντικείμενο των συμποσίων αυτών, τα οποία θα πραγματοποιούνται κάθε δύο χρόνια, θα είναι η παρουσίαση ειδικών θεμάτων/πτυχών για τους μεγάλους πολιτισμούς που αναπτύχθηκαν στην ευρύτερη λεκάνη της νοτιοανατολικής Μεσογείου κατά την αρχαιότητα (Αίγυπτο, Εγγύς Ανατολή και Κύπρο), καθώς και για τις μεταξύ τους διαπολιτισμικές σχέσεις και αλληλεπιδράσεις. Το πρώτο Συμπόσιο ήταν αφιερωμένο στην έρευνα και διδασκαλία αυτών των πολιτισμών στα Ελληνικά ΑΕΙ και διοργανώθηκε από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου (Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών) σε συνεργασία με το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Τομέας Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης) και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Τις εργασίες του Συμποσίου χαιρέτησαν ο Πρέσβης της Αιγύπτου, Tarek Adel, o Πρέσβης του Ιράκ, Burhan Jaf, ο Μορφωτικός Ακόλουθος της Αιγυπτιακής Πρεσβείας, Δρ. Hisham Darwish, ο Μορφωτικός Ακόλουθος της Κυπριακής Πρεσβείας, Κώστας Λυμπουρής, οι Πρόεδροι των Τμημάτων, Καθ. Κωσταντίνος Μπουραζέλης και Αν. Καθ. Ελένη Καραντζόλα και η Προϊσταμένη των Προϊστορικών, Αιγυπτιακών και Ανατολικών Αρχαιοτήτων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, Δρ. Ελένη Παπάζογλου.

Το Συμπόσιο άνοιξαν οι καθηγήτριες Βυζαντινής αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Σοφία Καλοπίση-Βέρτη και Μαρία Παναγωτίδη, παρουσιάζοντας τις έρευνές τους στην Αγία Κορυφή στη Χερσόνησο του Σινά, όπου σύμφωνα με την παράδοση ο Μωϋσής έλαβε τις 10 εντολές. Η ανασκαφική έρευνα αποσαφήνισε την κάτοψη τρίκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής με νάρθηκα, η οποία παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με το καθολικό της μονής της Αγίας Αικατερίνης του Σινά που κτίστηκε από τον Ιουστινιανό μετά το θάνατο της Θεοδώρας το 548. Η ανασκαφική έρευνα έφερε επίσης στο φως μικρών διαστάσεων κτίσμα παλαιότερο της βασιλικής που ταυτίστηκε με το ευκτήριο του οσίου Ιουλιανού, ο οποίος επισκέφτηκε την Αγία Κορυφή το 362/63, καθώς και ερείπια παρεκκλησίων που ανεγέρθηκαν στα ερείπια της βασιλικής σε διάφορες εποχές. Τα ευρήματα, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται θραύσματα επιγραφών στα ελληνικά, αραβικά και αρμενικά καθώς και όστρακα αγγείων της παλαιοχριστιανικής, φατιμιδικής και μαμελουκικής εποχής αλλά και νεώτερων περιόδων, αναδεικνύουν την Αγία Κορυφή ως διαχρονικό προσκυνηματικό τόπο για χριστιανούς και μουσουλμάνους.

Τη δυναμική της Ελληνικής Αιγυπτολογίας κυρίως μέσα από τα πολυδιάστατο, ερευνητικό και εκπαιδευτικό έργο του Πανεπιστημίου Αιγαίου ανέπτυξε ο Παναγιώτης Κουσούλης. Παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα της πρώτης φάσης της μεγάλης επιφανειακής έρευνας στο Χελούαν, το πρόγραμμα των αιγυπτιακών και αιγυπτιαζόντων αναθημάτων από τα αρχαϊκά ιερά της Ρόδου, καθώς και το φιλόδοξο, διατμηματικό (με τα πανεπιστήμια Βόννης, Λειψίας και Ουαλίας) πρόγραμμα της αρχαίας αιγυπτιακής δαιμονολογίας. Αναφέρθηκαν επίσης οι αρχαιομετρικές και αρχαιοαστρονομικές μελέτες που από το 1999 διεξάγει ο Καθ. Ιωάννης Λυριτζής σε Αιγυπτιακά μνημεία (Ναουάμις, Οσίριον, ναός του Σέθου Α΄, Κασρ ελ-Σακχά), η μεγάλη γκάμα των μαθημάτων Αιγυπτολογίας και αρχαιολογίας της Εγγύς Ανατολής που υπάρχουν στον οδηγό σπουδών του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών, καθώς οι πρώτες διδακτορικές διατριβές στην Αιγυπτολογία που εκπονούνται σε ελληνικό Πανεπιστήμιο.

Η Καθ. Ελένη Μαντζουράνη αναφέρθηκε στην ανάπτυξη και εξέλιξη των κυπριακών σπουδών στα ελληνικά ΑΕΙ. Παρουσίασε τη διδασκαλία και έρευνα στους τομείς της Προϊστορικής, Κλασικής και Βυζαντινής Αρχαιολογίας και της Αρχαίας Κυπριακής Γραμματείας. Το προϊόν αυτής της σπουδής είναι η εκπόνηση Μεταπτυχιακών Διπλωματικών Εργασιών και διατριβών αλλά και επιστημονικών δημοσιεύσεων -άρθρων και μονογραφιών. Ακολούθως, η Καθ. Νότα Κούρου επικεντρώθηκε στην διδασκαλία και την έρευνα των πολιτισμών της Φοινίκης και των γειτονικών της περιοχών στην Εγγύς Ανατολή. Στα χρόνια της μεγάλης ύφεσης της Ανατολικής Μεσογείου που συνήθως αποκαλούμε “Σκοτεινούς Αιώνες”, οι πολιτισμοί και ο ρόλος των λαών που μέχρι πρόσφατα η έρευνα συνήθως χαρακτήριζε με τον γενικό όρο “Φοίνικες”, θεωρούνται πλέον τα “εκ των ων ουκ άνευ” για την κατανόηση ενός μεγάλου τμήματος της ιστορίας του Αιγαίου και των πολιτισμών που προσδιόρισαν νέες “ταυτότητες” στην ιστορία της Μεσογείου. Η έξοδος τους στην Κεντρική και Δυτική Μεσόγειο δια μέσου της Κύπρου και του Αιγαίου οδήγησε αφενός στην ομαλοποίηση των θαλάσσιων επικοινωνιών και αφετέρου πυροδότησε μια σειρά από διαδραστικές πολιτισμικές εξελίξεις που οδήγησαν τη Μεσόγειο σε νέα εποχή.

Την αρχαιολογική έρευνα του Πανεπιστημίου Αθηνών στις θέσεις Tell Nader και Tell Baqrta στο Erbil (αρχ. Άρβηλα), την πρωτεύουσα της Κουρδικής Περιφέρειας του βορείου Ιράκ, παρουσίασε ο Κώστας Κοπανιάς. Η ανασκαφή στο Tell Nader έφερε στο φως ευρήματα κυρίως της ύστερης 5ης και 4ης χιλιετίας π.Χ. (περίοδοι Ουμπάιντ και Ουρούκ), ωστόσο η χρήση του χώρου της συγκεκριμένης θέσης φαίνεται ότι συνεχίστηκε μέχρι και την πρώιμη 1η χιλιετία π.Χ. (νεοασσυριακή περίοδος). Μεταξύ των επιφανειακών ευρημάτων ήταν και ένα όστρακο υστεροκλασικού αττικού αγγείου.

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσίασε η ομιλία της προσκεκλημένης Καθ. Ν. Μαρινάτου, η οποία αναφέρθηκε στις σχέσεις Ελλήνων μισθοφόρων της Ιωνίας με την Αίγυπτο και Μέση Ανατολή στα μέσα του 7ου αιώνα, δηλ. την εποχή του Ψαμμήτιχου Α΄, μιας σχετικά άγνωστης περιόδου της Ελληνικής ιστορίας που την γνωρίζουμε πολύ αποσπασματικά από τις ιστορικές μας πηγές για την οποίαν όμως υπάρχουν πολλά στοιχεία από την λογοτεχνία και τις εικαστικές τέχνες. Σε αυτή την εποχή τοποθετεί η κα. Μαρινάτου τον Αρχίλοχο και τον Όμηρο. Οι τρεις ομιλίες που ακολούθησαν εξέτασαν διαφορετικές πτυχές των διαπολιτισμικών σχέσεων και ανταλλαγών των λαών της ανατολικής Μεσογείου κατά την 1η χιλιετία π.Χ. Ο Δημήτρης Παλαιοθόδωρος από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας παρουσίασε τα νεώτερα ιστορικά, επιγραφικά και αρχαιολογικά δεδομένα της παρουσίας των Ελλήνων στην Συρο-παλαιστίνη και τη Μέση Ανατολή από τις αρχές της εποχής του Σιδήρου ως την πτώση του νεοβαβυλωνιακού βασιλείου (539 π.Χ.). Ο Γιώργος Μπουρογιάννης, υποψήφιος μεταδιδάκτορας ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, συνέκρινε την κυπριακή και φοινικική κεραμική από το Δέλτα του Νείλου με αντίστοιχα ευρήματα από τον Αιγαιακό χώρο, διερευνώντας τα δίκτυα διακίνησης και χρήσης της, ενώ η Ευαγγελινή Μάρκου από το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών επαναξιολόγησε το χαρακτήρα της ενσωμάτωσης της Κύπρου στις μεγάλες δυνάμεις των αρχαϊκών και κλασικών χρόνων, Ασσύριους, Αιγυπτίους, Πέρσες και Μακεδόνες, μέσα από πρωτογενείς πηγές αλλά και τη σύγχρονη έρευνα.

Το Συμπόσιο ολοκληρώθηκε με δύο ομιλίες οι οποίες παρουσίασαν διαφορετικές πτυχές της αρχαίας Αιγύπτου στην Ελλάδα του σήμερα. Η Ελένη Τουρνά, επιμελήτρια της Αιγυπτιακής Συλλογής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, παρουσίασε άγνωστα δεδομένα από το ιστορικό της Συλλογής και το χρονικό των εκθέσεών της, από τις πρώτες δωρεές του τέλους του 19ου και αρχών του 20ου αιώνα έως τη σημερινή, πολύ οργανωμένη μόνιμη έκθεσή της. Τέλος, ο Καθ. Δημήτρης Κυρτάτας από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας έθεσε κάποιους προβληματισμούς, οι οποίοι έδωσαν το έναυσμα για μια γόνιμη συζήτηση για το μέλλον των ανατολικών πολιτισμών στην ελληνική ακαδημαϊκή πραγματικότητα.

Με δεδομένη την ανάγκη προώθησης των αιγυπτιακών και γενικότερα των ανατολικών σπουδών στην Ελλάδα, χρειάζεται να προσδιοριστεί τόσο η στόχευσή τους όσο και η κατάλληλη μεθοδολογία για τη διδασκαλία τους. Σε μια παλαιότερη εποχή, η ιστορία των ανατολικών λαών διδασκόταν στο ελληνικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα για να υπογραμμιστεί η συμβολή τους στην πρόοδο του πολιτισμού. Χρησίμευε έτσι ως εισαγωγή στην κόσμο των Μινωϊτών και των Μυκηναίων. Σήμερα, που ακόμα και αυτή η διδασκαλία έχει συρρικνωθεί ή εγκαταλειφθεί, η ιστορία και αρχαιολογία των πολιτισμών της αρχαίας Αιγύπτου και Εγγύς Ανατολής πρέπει να συνδυαστεί με την ελληνική ιστορία με τρόπο συνεχή και διαχρονικό. Ας μην ξεχνάμε την γοητεία που άσκησε η Αίγυπτος ως χώρα και ως πολιτισμός στην Ελληνική διανόηση, η οποία φθάνει από τον Ηρόδοτο και τον Πλάτωνα ως τις μέρες μας, με λαμπρό παράδειγμα την ποίηση του Καβάφη.

Το πρώτο Ex Oriente Lux όχι μόνο έθεσε ως στόχο και, κατά γενική ομολογία, πέτυχε την έναρξη και εδραίωση ενός εποικοδομητικού διαλόγου για τους ανατολικούς πολιτισμούς, αλλά κυρίως έδωσε υπόσταση σε ένα νέο διεθνές, διατμηματικό και διεπιστημονικό κέντρο έρευνας, ανάδειξης και διδασκαλίας των υλικών καταλοίπων, ιδεών και συμβόλων αυτών των πολιτισμών, το Ινστιτούτο Ανατολικών Μεσογειακών Σπουδών Αρχαιολογίας (Institute of Eastern Mediterranean Studies in Archaeology, ΙΕΜSA), το οποίο πιστεύουμε ότι θα αποτελέσει το όχημα για τη διάδοση του «εξ’ ανατολών φωτός» στην Ελλάδα!

Monday 16 May 2011

Ex Oriente Lux I: Η έρευνα και διδασκαλία των πολιτισμών της Αιγύπτου, Εγγύς Ανατολής και Κύπρου στα Ελληνικά ΑΕΙ




Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου σε συνεργασία με Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ξεκινάει μια σειρά επιστημονικών συμποσίων με το γενικό τίτλο Ex Oriente Lux. Το πρώτο Συμπόσιο είναι αφιερωμένο στην έρευνα και τη διδασκαλία των πολιτισμών της Αιγύπτου, Εγγύς Ανατολής και Κύπρου στα Ελληνικά Α.Ε.Ι.
Η λεκάνη της Μεσογείου υπήρξε ανέκαθεν ο χώρος αέναης διάδρασης ιδεών, συμβόλων, πολιτισμών, παρέχοντας γόνιμο έδαφος και διαύλους επικοινωνίας για μια πολυεπίπεδη και πολυδιάστατη επικοινωνία, η οποία είχε άμεση επίδραση στην τέχνη, ευρύτερα τον πολιτισμό και μάλιστα τη θρησκεία και λατρευτική σημασιολογία. Η ανάγνωση των ιστορικών διαδρομών των λαών που γέννησαν αυτούς τους πολιτισμούς ξεπερνούν τα όρια της αρχαιότητας. Η γοητεία που άσκησε, για παράδειγμα, η Αίγυπτος ως χώρα και ως πολιτισμός στην Ελληνική διανόηση φθάνει από τον Ηρόδοτο και τον Πλάτωνα ως τις μέρες μας, με λαμπρό παράδειγμα την ποίηση του Καβάφη. Το Ex Oriente Lux στοχεύει στην έναρξη και εδραίωση ενός εποικοδομητικού διαλόγου για τους ανατολικούς πολιτισμούς και ταυτόχρονα εγκαινιάζει ένα σύγχρονο πόλο έρευνας, μελέτης και ανάδειξης των πολιτισμικών καταλοίπων, ιδεών και συμβόλων αυτών των πολιτισμών στην Ελλάδα.

Πρόγραμμα:

09:00-10:00: Έναρξη Εργασιών του 1ου Πανελλήνιου Συμποσίου Ex Oriente Lux – Επίσημοι Χαιρετισμοί

Κος TAREK ADEL, Πρέσβης της Αιγύπτου
Κος. BURHAN JAF, Πρέσβης του Ιράκ
Δρ. HISHAM DARWISH, Μορφωτικός Ακόλουθος της Αιγυπτιακής Πρεσβείας
Κος. Κώστας Λυμπουρής, Μορφωτικός Σύμβουλος Κυπριακής Πρεσβείας
Εκπρόσωπος Υπουργείου Εξωτερικών
Εκπρόσωπος Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού
Καθηγητής Δ. ΜΠΟΥΡΑΖΕΛΗΣ, Πρόεδρος Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών
Αν. Καθηγήτρια Ε. ΚΑΡΑΝΤΖΟΛΑ, Πρόεδρος Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Δρ. Ε. ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, Διευθύντρια Ανατολικών και Προϊστορικών Αρχαιοτήτων, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

1η Συνεδρία: Πολιτισμοί της Ανατολικής Μεσογείου – Έρευνα και Διδασκαλία στα Ελληνικά Α.Ε.Ι.

10:00 – 11:00 / Προεδρεύουσα: Ν. ΚΟΥΡΟΥ
Ν. ΕΥΣΤΡΑΤΙΟY, Η Προϊστορία της Μέσης Ανατολής στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης: οι αρχαιολογικές και εθνοαρχαιολογικές έρευνες στην Κύπρο και στο Σουλτανάτο του Ομάν
Σ. ΚΑΛΟΠΙΣΗ-ΒΕΡΤΗ & Μ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗ, Ανασκαφική έρευνα στην Αγία Κορυφή (Gebel Musa) του Όρους Σινά
Π.Η.Μ. ΚΟΥΣΟΥΛΗΣ, Το Αιγαίο στην Αίγυπτο κατά την 3η χιλιετία μ.Χ. και η αυγή της Αιγυπτολογίας στην Ελλάδα

11:00-11:30: ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ – ΚΑΦΕΣ

11:30 – 12:30 / Προεδρεύων: Ν. ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ
Ε. ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΗ, Οι Κυπριακές σπουδές και έρευνα στην Ελλάδα
Ν. ΚΟΥΡΟΥ, Πολιτισμικές ταυτότητες και ετερότητες: «Φοίνικες» και Μεσόγειος στα Ελληνικά Πανεπιστήμια
Κ. ΚΟΠΑΝΙΑΣ, Αρχαιολογική έρευνα στις θέσεις Tell Nader και Tell Baqrta στην Κουρδική περιφέρεια του βορείου Ιράκ.
12:30 – 13:00: Συζήτηση
13:00 – 14:30: ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ – ΦΑΓΗΤΟ


2η Συνεδρία: Μετακινήσεις ιδεών, συμβόλων, πολιτισμών στην Ανατολική Μεσόγειο

14:30-16:00 / Προεδρεύουσα: Ε. ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΗ
Ν. ΜΑΡΙΝΑΤΟΥ (προσκεκλημένη ομιλήτρια), Έλληνες στην Αίγυπτο την Εποχή του Ψαμμήτιχου
Γ. ΜΠΟΥΡΟΓΙΑΝΝΗΣ, Όψεις κυπριακής και φοινικικής κεραμικής στο Δέλτα του Νείλου κατά την Τρίτη Μεταβατική Περίοδο
Δ. ΠΑΛΑΙΟΘΟΔΩΡΟΣ, Οι Έλληνες στην Ανατολή
Ε. ΜΑΡΚΟΥ, «Κατάκτηση», «απελευθέρωση» ή «εκούσια υποταγή»; Η ενσωμάτωση της Κύπρου στις μεγάλες δυνάμεις των αρχαϊκών και κλασικών χρόνων

16:00-16:30: ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ – ΚΑΦΕΣ


3η Συνεδρία: Παρουσίαση της αρχαίας Αιγύπτου στην Ελλάδα του σήμερα
16:30 – 17:40 / Προεδρεύων: Π.Η.Μ. ΚΟΥΣΟΥΛΗΣ
Ε. ΤΟΥΡΝΑ, Η Αιγυπτιακή Συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου
Δ. Ι. ΚΥΡΤΑΤΑΣ, Αίγυπτος και Ελλάδα: οι αφανείς διασυνδέσεις
ΑΙ. ΚΟΛΤΣΙΔΑ, Έλληνες και Αιγυπτιακή Αρχαιολογία

17:40 – 18:30: ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ

19:00: ΔΕΙΠΝΟ

Για περισσότερες πληροφορίες κάντε κλικ εδώ.

Wednesday 13 April 2011

Αρχαία Ανατολική Μεσόγειος: Σταυροδρόμι Μύθου και Λατρείας

Πρόγραμμα Μορφωτικών Εκδηλώσεων ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Στ΄ Κύκλος Ομιλιών (05/04 – 10/05/2011)

Αρχαία ανατολική Μεσόγειος: Σταυροδρόμι μύθου και λατρείας

Ο πολυθεϊσμός, αντίθετα με τον μονοθεϊσμό, βασίζεται στον πλουραλισμό, σύμφωνα με τις ανάγκες ή τις προσδοκίες της κοινωνίας, και όχι στην αποκλειστική λατρεία. Ο δυναμικός χαρακτήρας της θρησκείας (μύθου και λατρείας) αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο της ταυτότητας της κοινότητας. Στην αρχαία ανατολική Μεσόγειο οι λατρείες κινούνται μαζί με τους ανθρώπους από τη μία ακτή στην άλλη, από τα αστικά κέντρα στην περιφέρεια και αντίθετα, από τα μέσα της 2ης χιλιετίας ως την ανατολή του Χριστιανισμού. Έτσι, οι λατρείες εμφυτεύονται σε διάφορους τόπους και χάρη σε αυτήν την «εσωτερική ή εξωτερική μετανάστευση» αλλάζουν πρόσωπο, υιοθετούν άλλη γλώσσα και κειμενικό ή εικονογραφικό προσωπείο, αφού η γενέθλια μορφή τους άλλοτε υιοθετείται από τους καινούριους λάτρεις ή εξαφανίζεται. Το φαινόμενο της διασποράς της λατρείας σφραγίζει την κοινωνική, πολιτική, οικονομική και θρησκευτική ζωή των λαών της αρχαίας ανατολικής Μεσογείου: των Φοινίκων, Εβραίων, Αιγυπτίων, Ελλήνων και Ρωμαίων. Τα υπολείμματα των θρησκειών, οι πιστοί, οι ίδιοι οι θεοί μετακινούνται συνεχώς και αυτό συνιστά τη δυναμική πλευρά των αρχαίων θρησκειών της Μεσογείου. Στον κύκλο διαλέξεων με τον τίτλο «Αρχαία Ανατολική Μεσόγειος: Σταυροδρόμι Μύθου και Λατρείας» μερικοί από τους πλέον ειδικούς επιστήμονες στο πεδίο της Αρχαίας Ελληνικής Θρησκείας και της Ιστορίας των Θρησκειών, και μάλιστα στον χώρο της Ανατολικής Μεσογείου, θα ασχοληθούν στις ομιλίες τους με απόψεις του φαινομένου του «συγκρητισμού» ή «υβριδισμού», όπως για: α) την αρχαία Νεκρομαντεία στην Ελλάδα και τη Ρώμη και τα δάνειά της από τους Χετταίους και τους Πέρσες ως τους Αιγυπτίους στην Ύστερη Αρχαιότητα, β) τον έρωτα και τον πόλεμο στην ανατολική Μεσόγειο μέσα από τη θρησκεία, γ) το αρχέγονο κακό και τις οφιοειδείς δαιμονικές οντότητες στη ΝΑ Μεσόγειο (Αίγυπτο, Εγγύς Ανατολή και Αιγαιακό χώρο) και δ) τη σχέση του Παρθενώνα με την Ανατολή και το Κορανικό τοπίο.
Αφροδίτη Α. Αβαγιανού Επιστημονική Υπεύθυνη του Κύκλου


Π ρ ό γ ρ α μ μ α

Τρίτη 5 Απριλίου 2011
Σύντομη εισαγωγή από την Dr Αφροδίτη Αβαγιανού

Ancient Necromancy: Fact and Fiction
* Jan N. Bremmer, Professor Emeritus of Religious Studies, Faculty of Theology and Religious Studies, University of Groningen
Προβολή αποσπάσματος από την παράσταση Αισχύλου, Πέρσαι του Thiasos Theatre Company σε σκηνοθεσία Yana Sistovari (Zarifi) *Θα υπάρχει ταυτόχρονη μετάφραση
Τρίτη 12 Απριλίου 2011

«Έρως – Έρις» στην αρχαία ανατολική Μεσόγειο
Αφροδίτη A.Α. Αβαγιανού, Ph.D. Παν/μίου Ζυρίχης, Fellow of Ohio State University, Διδάσκουσα στο ΕΑΠ, Σχ. Σύμβουλος Φιλολόγων Γνωστοί ηθοποιοί διαβάζουν κείμενα αρχαίων συγγραφέων
Τρίτη 3 Μαΐου 2011

«Ο όφις ο αρχαίος»: αρχέγονο κακό και δαιμονολογία στη ΝΑ Μεσόγειο
Παναγιώτης Η .Μ. Κουσούλης, Eπίκ. Καθηγητής Αιγυπτολογίας, Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Τρίτη 10 Μαΐου 2011

Ο Παρθενώνας σε κορανικό τοπίο
Garth Fowden, Διευθυντής Ερευνών, Κέντρο Ελληνικής & Ρωμαϊκής Αρχαιότητος, ΕΙΕ
Ώρα έναρξης 19.30
Είσοδος Ελεύθερη
Χορηγείται βεβαίωση παρακολούθησης σε κάθε ενδιαφερόμενο
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ), Αμφιθέατρο «Λεωνίδας Ζέρβας» Λεωφόρος Βασιλέως Κωνσταντίνου 48, Αθήνα (στάση μετρό Ευαγγελισμός)

Για πληροφορίες
: 210 7273501 +516, e-mail: gramma@eie.gr & mkont@eie.gr και στον δικτυακό τόπο http://www.eie.gr/epistimiskoinonia/openscience-gr-general.html

Friday 25 February 2011

Αρχαία Αιγυπτιακή Δαιμονολογία, Βόννη 28/2-1/3 2011

Οκτώ χρόνια μετά τη διοργάνωση του πρώτου Συμποσίου Αιγυπτιακής Δαιμονολογίας στη Ρόδο (27-29 Ιουνίου 2003, για τα πρακτικά του οποίου κάντε κλικ εδώ), οι αρχαίοι δαίμονες συγκεντρώνονται εκ νέου στο χιονισμένο τοπίο της Βόννης, για να εγκαινιάσουν ένα κοινό ερευνητικό πρόγραμμα καταγραφής και μελέτης του χαρακτήρα και ρόλου τους στη γραμματεία και εικονογραφία της αρχαίας Αιγύπτου! Για περισσότερες πληροφορίες, κάντε κλικ εδώ.

Πρόγραμμα Συνεδρίου

Monday, February 28
- 9.00 Ludwig Morenz, Welcome

- 9.15 Rita Lucarelli (Bonn University), Introducing The Ancient Egyptian Demonology
Project: a categorization, typology, and classification of the demonic entities in ancient Egypt.

The sources and aim of this project will be further illustrated in the following lectures:

- 9.30 Ludwig Morenz (Bonn University), Klassifizierungsprobleme der Sakralwelt. Was ist ein?

- 10.00 Kasia Szpakowśka (Swansea University), Practical Demon-Keeping: methods for dealing with hostile demonic entities in ancient Egypt

- 10.45 Rita Lucarelli (Bonn University), Apotropaic gods, protective genii or malevolent creatures? Issues of classifications in the world of demons: the vignette of Spell 182 of the Book of the Dead

- 11.15 Panagiotis Kousoulis (University of the Aegean), Apophis and his sister: the demonisation of venomous bites, stings and agents in Egypt and abroad

- 11.45 Open discussion

- 13.30 Hans-Werner Fischer-Elfert (University of Leipzig), Steckbrief eines nubischen(?) Dämonen - Zu Überlieferung und Natur von Sehaq(eq)

- 14.00 Judith Weingarten (British School at Athens), From Egyptian Taweret to ‘Minoan Genius’: the development of a demon in Minoan Crete

- 14.30 Anne-Caroline Rendue Loisel (Geneva University), Exorcism and demons in Ancient Mesopotamia

- 15.00 Open discussion

- 15.45 Heinz-Josef Fabry (Bonn University), Dämonenglaube im Alten Testament und der Monotheismus - eine Verhältnisbestimmung

- 16.15 Philipp Kubisch (Bonn University), Zur altindischen Dämonologie

- 16.45 Silvana Carotenuto (University of Naples – Orientale), Isis, Kore, and Cleopatra: Three Sublime Feminine Demons

- 17.15 Open discussion

- 19.00 Evening Lecture at the Akademisches Kunstmuseum. Klaus Schmidt (Deutsches Archäologisches Institut, Berlin), The iconic world of Göbekli Tepe – Demons and Monsters of the Stone Age?

- 20.00 Guided visit of the Egyptian Collection of Bonn University and reception in the Egyptian Museum

Tuesday, March 1

- 9.00 Jacques van der Vliet (Leiden University/ Radboud University Nijmegen), Engaging the demons in late-antique Egypt

- 9.30 Heinz Felber (Köln University), Only “something acrid and extremely fowl“? Perceptions of good and evil spirits in the Coptic Life of Antony

- 10.15 Birgit Krawietz (Freie Universität, Berlin), Surviving Monotheism. Jinn and the Arabic Islamic World

- 10.45 Christian Klinger (Bonn University), Shape-shifting and Transformation in Mesoamerica – The Wáay-beings in a diachronic perspective

- 11.15 Closing session - New Perspectives in Demonology

13.30 Visit to the Mesoamerican Collection of Bonn University and to the Book of the Dead Project (Oxfordstrasse 15)

The conference is sponsored by the Book of the Dead Project - Nordrhein-Westfälischen Akademie der Wissenschaften und der Künste

Monday 21 February 2011

Η ανοιχτή «γραμμή» της Κρήτης με τον Νότο



Της Ναννώς Μαρινάτου
(Department of Classics and Mediterranean Studies, University of Illinois, Chicago)

Γύρω στο 1991 ο Αυστριακός αρχαιολόγος Manfred Bietak, ανασκάπτοντας μια αιγυπτιακή πόλη στο δέλτα της Αιγύπτου, κοντά στο χωριό Tell el Dab’a, έφερε στο φως χιλιάδες κομμάτια μινωικών τοιχογραφιών, οι οποίες διακοσμούσαν ένα διπλό κτίριο, προφανώς το ανάκτορο της πόλης. Διαπίστωσε σιγά σιγά ότι τουλάχιστον δύο πτέρυγες του ανακτόρου αυτού είχαν φιλοτεχνηθεί από Μίνωες τεχνίτες και μάλιστα ότι οι τελευταίοι είχαν χρησιμοποιήσει την ιδιαίτερη μέθοδο κρητικής ζωγραφικής και το γνωστό κνωσιακό θεματολόγιο: ταυροκαθάπτες, λεοντάρια που κυνηγούν, γρύπες.

Γιατί μινωικές τοιχογραφίες στην Αίγυπτο; Το ερώτημα είναι ιστορικής σημασίας.

Ας σημειώσουμε το εξής ενδιαφέρον. Οι τοιχογραφίες τοποθετούνται στην εποχή Τουθμώσεως Γ΄, δηλαδή μετά το 1450, όταν ο εν λόγω φαραώ κάνει μεγάλες εκστρατείες στη Συρία. Τότε έχει προφανώς και ανάγκη ναυτικού για ανεφοδιασμό των στρατευμάτων του. Ο μοναδικός στόλος στο Αιγαίο, στον οποίο μπορεί να στραφεί, είναι ο μινωικός.

Στην Κρήτη, εν τω μεταξύ μεσουρανεί η Κνωσός: ξανακτίζεται το ανάκτορο και διακοσμείται εκ νέου με τοιχογραφίες, ενώ τα άλλα ανάκτορα εγκαταλείπονται μετά τη μεγάλη καταστροφή που προκάλεσε η έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας (παρόλο που οι επιστήμονες διίστανται ως προς το θέμα της χρονολογίας της έκρηξης, οπωσδήποτε οι τοιχογραφίες της Tell el Dab’a πρέπει να τοποθετηθούν μετά την έκρηξη).

Αυτή η δεύτερη ακμή της Κνωσού οφείλεται ίσως σε αιγυπτιακή βοήθεια και εν πάση περιπτώσει στη μεγάλη πείρα του κρητικού ναυτικού, το οποίο επί εκατοντάδες χρόνια διακινούσε τα προϊόντα της Κρήτης στο Αιγαίο ασκώντας και έλεγχο της πειρατείας.

Αρα η συμμαχία μεταξύ αιγυπτιακής αυτοκρατορίας και κνωσιακής ναυτικής δυνάμεως είναι πολύ πιθανή. Ετσι λοιπόν μπορεί να εξηγηθεί η ύπαρξη μινωικών τοιχογραφιών στο δέλτα της Αιγύπτου. Στο ανάκτορο που βρήκε ο Bietak προφανώς είχε διαμερίσματα κάποιος στρατηγός ή ναύαρχος των Κεφτιού (αρχαία αιγυπτιακή ονομασία των Μινωιτών). Ισως δε να ήταν ο διπλωματικός αντιπρόσωπος του ίδιου του Κνώσιου βασιλέως.

Πηγή: Καθημερινή (19/2/2011)

Wednesday 16 February 2011

Σώζουμε το «αιγυπτιακό» δώρο του Ναπολέοντα


Déscription de l'Égypte (1809-1822), Antiquités, Vol. I, pl. 55
ΑΡΧΙΣΕ Η ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΠΑΝΙΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ «DÉSCRIPTION DE L' ÉGYPTE»
του Θ. Πυλιώτη

«Μην αμελήσεις να υπάγεις εις την Αυτοκρατορικήν Βιβλιοθήκην, να ιδής την περί της οποίας σ' έγραφα Περιήγησιν της Αιγύπτου διά να καταλάβεις το αξιόλογον του νέου μου κτήματος», σημείωνε τον Απρίλιο του 1815 ο Αδαμάντιος Κοραής στο φίλο του Αλέξανδρο Βασιλείου. Είχε την τύχη να δεχτεί ως δώρο ένα από τα πρώτα 1.000 αντίτυπα του έργου «Déscription de l' Égypte», προσωπικά από τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για τη συμβολή του στη μετάφραση των κειμένων του Στράβωνα στη γαλλική γλώσσα. Ο Κοραής το δώρισε στη γενέτειρά του, στη Χίο, για να αποτελεί σήμερα μια από τις πιο σημαντικές συλλογές της Δημόσιας Κεντρικής Ιστορικής Βιβλιοθήκης Χίου «Κοραής».
Η παρουσίαση του έργου της συντήρησης, που έχει ξεκινήσει στα εργαστήρια της Βιβλιοθήκης της Χίου, έδωσε την ευκαιρία στον πρόεδρο του Εφορευτικού Συμβουλίου της Βιβλιοθήκης, Παύλο Καλογεράκη, να ευχαριστήσει ιδιαίτερα τη Χιώτισσα Ματρόνα Εγκον - Ξυλά για την ευγενή χορηγία της. Κάλεσε, μάλιστα, και άλλους χορηγούς να συνδράμουν σε αυτή την πολύ σημαντική δουλειά για να αποκατασταθούν οι φθορές και σε άλλες σημαντικές εκδόσεις της Βιβλιοθήκης.
Αποτελούμενο από 20 τόμους και συνολικά 37 βιβλία, το έργο περιέχει 9.500 σελίδες με κείμενα και 974 χαλκογραφίες, από τις οποίες οι 74 είναι έγχρωμες. Η φιλόλογος Ελένη Μπεληγιάννη επισημαίνει ότι ο Ναπολέων ήθελε να μελετήσουν τη χώρα που θεωρούνταν λίκνο του δυτικού πολιτισμού, να εμβαθύνουν στην τέχνη και την επιστημονική της προσφορά και παράλληλα να της μεταδώσουν τα οφέλη του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Η αρχαία Αίγυπτος, η σύγχρονη Αίγυπτος και η φυσική ιστορία της χώρας αποτελούν τις τρεις μεγάλες κατηγορίες του έργου, στις οποίες προστίθεται και ένας τόμος αφιερωμένος στη χαρτογράφησή της (1806-1814). Ο τόμος αυτός αποτέλεσε μέχρι το 1814 κρατικό μυστικό, λόγω των λεπτομερών χαρτών που περιείχε. Το 1802 μια επιτροπή αναλαμβάνει να συγκεντρώσει και να δημοσιεύσει το υλικό. Υπό τη διεύθυνση του Νικολά-Ζακ Κοντ οι πρώτοι τόμοι εκδίδονται στα 1809 και το έργο ολοκληρώνεται σε 18 χρόνια.
«Η ποιότητα της τυπογραφικής εργασίας, η ομορφιά των χαρακτικών και το μέγεθος των τόμων (109x72 εκατοστά) καθιστούν την Περιγραφή της Αιγύπτου ένα εξαιρετικό έργο από όλες τις απόψεις», επισημαίνει η κ. Μπεληγιάννη. Ο συντηρητής Αντώνης Πετράς εξαίρει την τεχνολογική καινοτομία του υπεύθυνου έκδοσης Νικολά-Ζακ Κοντ (Nicolas-Jacques Conte -ένας από τους 151 επιστήμονες και καλλιτέχνες που συνόδευσαν τον Ναπολέοντα στην εκστρατεία στην Αίγυπτο το 1798), που σχεδίασε και κατασκεύασε τη χαρακτική μηχανή με την οποία έγιναν οι χαλκογραφίες- μέχρι τότε γίνονταν στο χέρι. Επιλέχθηκαν επίσης χαρτιά και μελάνια εξαιρετικής ποιότητας. Για την κατασκευή του χαρτιού έχουν χρησιμοποιηθεί ανακυκλωμένα υφάσματα και ειδικά κατασκευασμένα χαρτοποιητικά καλούπια. Τα μελάνια που χρησιμοποιήθηκαν είναι γαλλομεταλλικά και παρόλη την ενδογενή αυξημένη τους οξύτητα, παραμένουν σταθερά χωρίς να έχουν επηρεάσει μέχρι σήμερα το χάρτινο υπόστρωμα.
Οι κύριες αιτίες που οδήγησαν το έργο στη σημερινή του κατάσταση είναι η αστοχία των σταχώσεων στα βιβλία μεγάλων διαστάσεων και η προσβολή από έντομα στα βιβλία μικρών. Για την πρώτη φάση της συντήρησης του έργου επιλέχθηκαν δύο τόμοι, οι οποίοι συνοψίζουν τα προβλήματα της συλλογής. Η μελέτη και αντιμετώπιση των προβλημάτων τους θα συμβάλει στη δημιουργία μιας στρατηγικής προσέγγισης που θα αφορά ολόκληρη τη συλλογή και θα βοηθήσει στον ακριβέστερο υπολογισμό του συνολικού κόστους και χρόνου εργασίας.
Στόχος της συντήρησης είναι η αφαίρεση όλων των επεμβάσεων που έχουν γίνει κατά την επαναβιβλιοδεσία, έτσι ώστε να αναδειχθεί και διατηρηθεί η αρχική εμφάνιση του έργου. Ο κ. Πετράς, όμως, επισημαίνει ότι «χρειάζεται να ληφθεί ειδική μέριμνα και για τη μελλοντική διατήρηση της συλλογής. Ενας σωστός τρόπος αποθήκευσης καθώς και ενέργειες προληπτικής συντήρησης, με τη μορφή εποπτείας των επιπέδων σχετικής υγρασίας, θερμοκρασίας αλλά και φωτισμού, είναι απαραίτητα για τη διασφάλιση αυτού του πολύτιμου έργου και την παράδοσή του στις επόμενες γενιές».
Το συγκεκριμένο αντίτυπο φέρεται να είναι από τα πληρέστερα που υπάρχουν, τουλάχιστον σε κρατικά μουσεία και βιβλιοθήκες. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Βιβλιοθήκης, κ. Καλογεράκη, ακόμα και στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας υπάρχει η 2η έκδοση!
Πηγή: Ελευθεροτυπία, 15/11/2011

Sunday 13 February 2011

Άφαντα από το Αιγυπτιακό Μουσείο αγάλματα του Τουταγχαμών και άλλα εκθέματα (από in.gr)

Το σημαντικότερο από τα εκθέματα που εκλάπησαν είναι αυτό το άγαλμα του Ακενατόν (Φωτογραφία: Associated Press Copyright 2010)

Συνολικά 18 αντικείμενα, ανάμεσά τους αγάλματα του Τουταγχαμών, του Ακενατόν και της Νεφερτίτης, έκαναν φτερά από το Αιγυπτιακό Μουσείο του Καΐρου στη διάρκεια των ταραχών που οδήγησαν στην αποχώρηση του Μουμπάρακ. Στις 28 Ιανουαρίου, την ώρα που οι διαδηλωτές συγκρούονταν με την αστυνομία και έβαζαν φωτιά στα αρχηγεία του κυβερνώντος κόμματος στην πλατεία Ταχρίρ, ομάδα αγνώστων κατέβηκε με σχοινιά από τη γυάλινη οροφή του γειτονικού μουσείου.
Περίπου 70 εκθέματα, τα περισσότερα αγαλματίδια, είχαν βρεθεί σπασμένα, μέχρι την Κυριακή όμως παρέμενε άγνωστο αν κάτι έλειπε από τις προθήκες. Η πλήρης απογραφή έδειξε ότι απουσιάζουν 18 εκθέματα, ανακοίνωσε ο Ζαχί Χαουάς, υπουργός Αρχαιοτήτων. Η σημαντικότερη από τις κλεμμένες αρχαιότητες είναι ένα ασβεστολιθικό άγαλμα του Ακενατόν (Αμενόφις IV), του «αιρετικού» φαραώ που προσπάθησε να καθιερώσει το μονοθεϊσμό στην Αίγυπτο τον 14ο π.Χ. αιώνα. «Αυτό είναι το σημαντικότερο από καλλιτεχνική άποψη» σχολίασε ο διευθυντής του μουσείου Τάρεκ ελ-Αγουάντι.
Απόν είναι επίσης ένα επιχρυσωμένο ξύλινο άγαλμα του Τουταγχαμών, γιου του Ακενατόν, το οποίο αναπαριστά το νεαρό βασιλιά της 18ης Δυναστείας να μεταφέρεται στα χέρια μιας θεότητας. Λείπουν επίσης κομμάτια ενός δεύτερου αγάλματος του Τουταγχαμών με το βασιλιά να κραδαίνει ένα καμάκι όρθιος σε μια βάρκα. «Έχουμε τη βάρκα και τα πόδια του βασιλιά, λείπουν όμως άλλα τμήματα του σώματός του» ανέφερε ο διευθυντής του μουσείου.
Τα υπόλοιπα κλοπιμαία είναι ένα άγαλμα της Νεφερτίτης, συζύγου του Ακενατόν, το μπούστο μιας πριγκίπισσας κατασκευασμένο από ασβεστόλιθο, το αγαλματίδιο ενός λόγιου από την Αμάρνα, ένας σκαραβαίος που συνόδευε κάποιο νεκρό στον άλλο κόσμο, και 11 ταφικά αγαλματίδια του ευγενούς Γιούγια.
«Ψάχνουμε παντού -γύρω από το μουσείο, έξω, πάνω στη στέγη και στο σημείο από το οποίο μπήκαν οι κλέφτες» ανέφερε ο διευθυντής του μουσείου. Ευτυχώς, οι εισβολείς δεν μπήκαν στη σιδερόφρακτη αίθουσα όπου βρίσκεται η χρυσή νεκρική μάσκα του Τουταγχαμών και άλλα εκπληκτικά κτερίσματα από τον τάφο του στην Κοιλάδα των Βασιλέων.
Σε μια παράλληλη εξέλιξη, οι αιγυπτιακές αρχές ανακοίνωσαν την Κυριακή ότι, στις 11 Φεβρουαρίου, κλέφτες παραβίασαν αποθηκευτικό χώρο στη βασιλική νεκρόπολη του Ντασούρ, νότια του Καΐρου, χωρίς ωστόσο να έχει διευκρινιστεί αν απουσιάζουν αντικείμενα. Το Αιγυπτιακό Μουσείο παραμείνει κλειστό και φρουρούμενο, και καταβάλλονται προσπάθειες να ενισχυθεί η ασφάλεια του χώρου. Οι αιγυπτιακές αρχές είχαν δεχθεί επικρίσεις για ελλιπή μέτρα ασφάλειας μετά την κλοπή ενός πίνακα του Βαν Γκογκ από μουσείο του Καΐρου τον Αύγουστο.

Όπως είχε μεταδώσει το Reuters λίγες ημέρες μετά την έναρξη των ταραχών, μεγάλα μουσεία σε όλο τον κόσμο, μεταξύ τους και το Βρετανικό Μουσείο, βρίσκονται σε επαγρύπνηση για τον εντοπισμό τυχόν κλεμμένων εκθεμάτων από την Αίγυπτο που έχουν μεταφερθεί εκτός της χώρας.

Πηγή:
In.gr (Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από Associated Press)

Monday 7 February 2011

Τα δάκρυα της Σφίγγας...


Late Period skull from the Egyptian Museum (PHOTO: Sandro Vaninni)
Ανακοίνωση του Dr. Zahi Hawass με όλα τα νεώτερα δεδόμενα για την κατάσταση των αρχαιοτήτων της Αιγύπτου, όπως δημοσιεύτηκε στην προσωπική ιστοσελίδα του:

"The Sphinx is Sad", by Dr. Zahi Hawass
I would like to once again highlight a few important facts:
1. The two mummies that were reported as damaged at the Egyptian Museum, Cairo were in fact unidentified skulls dating to the Late Period; these two skulls are NOT royal mummies. These skulls were being temporarily housed in the storage room next to the CT scanner lab, which is in the grounds of the museum. The skulls were there to be used to test the CT scanner, and when they were retrieved from the looters, they were in the same condition that they had been in when they were originally placed in the storage room.
2. A reporter with National Geographic news wrote an article, which claimed I had said that the open-air museum of Memphis had been emptied of its antiquities. This claim is completely untrue. The site of Memphis, like all the other sites in Egypt, is safe and has not been looted. This reporter also claimed that a wooden boat, over 4,000 years old, housed in the Egyptian Museum, Cairo, was damaged, this is also untrue. I would like to point out that none of the wooden boats in the museum are over 4,000 years old. Due to this reporter’s inability to check facts, I have contacted the head of National Geographic to look into this situation further.
3. The tomb of Maia in Saqqara is safe. Reports that it, and other tombs such as those belonging to the Two Brothers, Mereruka and Tiye, had been damaged were proven inaccurate when I sent Dr. Sabri Abdel Aziz, the Head of the Pharaonic Sector of the Ministry of Antiquities, to check them. Dr. Sabri confirmed that the tomb of Maia has not suffered any type of damage, nor did any other tomb in Saqqara suffer any damage. I believe this is because the tombs are very dark at night, and the looters, who were likely looking for gold, were frightened and ran away without causing any destruction.
Late last night I was informed that a water pipe near the conservation labs at the Grand Egyptian Museum (GEM) had broken. Early this morning I went to the GEM, which is located in the shadow of the Great Pyramids if Giza. What we have done there is a miracle; the construction of the conservation labs is amazing, and these labs are connected to the large storage magazines by a tunnel, which then connects directly to the GEM. A soft opening of one gallery is planned for 2012 to show the world that Egypt can protect its monuments. I can already say that it will be the best museum in the world.
Today, I went to the GEM and every member of staff was there, even the cleaning service. The broken pipe caused 10 cm of water to accumulate on the floor of three conservation labs and the storage magazines. What is important for me to tell everyone is that the Siemens Company beautifully secured this area. There is a sensor in the wall that detects humidity levels, and if unsafe levels of humidity are detected, an alarm will ring in the security room. This alarm is exactly how the GEM conservation labs were saved last night. The broken water pipe had nothing to do with the recent events here in Egypt; it was just a normal, unfortunate accident.

When I went to the GEM today to supervise, I was pleased to find that everything was fully under control. I then visited the Great Pyramids of Giza, and found that the pyramids are also fully protected, with soldiers and tanks of the Egyptian army from the top of the plateau all the way down to the Mena House Hotel entrance. I was so sad to see the plateau empty of tourists though; all I could see were the tanks securing the site. Not one tourist was there at the pyramids to enjoy the beautiful and sunny day there was there today, and it was very upsetting for me to see it so empty. In the last week, over one million tourists have left Egypt.

I believe that the Great Pyramids of Giza and the Egyptian Museum, Cairo, are the two most important heritage sites in Egypt. The Egyptian Museum has 4,500 objects inside it, including the Tutankhamun artifacts and the royal mummies. The new director of the Egyptian Museum, Tarek El Awady, who I recently appointed, has been staying at the museum for the last two days; he has been sleeping there with his colleagues. Giza has not only the pyramids, but also the Great Sphinx. These are the most important things to save here in Cairo, and we have done this - day by day. The protection of these two sites is very important to me, and that is why the Egyptian army surrounds them both. Not a single thing has been thrown at the museum by the thousands of protesters in Tahrir Square, because these people do not want to damage their cultural heritage.

While in Giza today, I remembered how, in February 1998, the Sphinx lost his right shoulder. The most important 10 years of my life have been spent restoring and protecting the Great Sphinx. This restoration work is special to me because I believe that the Sphinx is keeping watch; he has witnessed the bad days and the good days of Egyptian history. He is not only the guardian of Egypt, but of the whole world. I went to see the Sphinx earlier today, and I felt in my heart that he was sad. I looked carefully into his eyes, and imagined that I saw tears. The Sphinx is sad because of what has happened; Egypt will lose billions and billions of dollars, and for Egypt to recuperate this money it will take at least three years. Today in Tahrir Square there are about 3,000 young people, and I hope they will go home today, so that life in Egypt can go back to normal.

I have three major operation rooms, one in my Zamalek office in Cairo, one in Alexandria in Lower Egypt, and one in Upper Egypt; I receive updates every minute. I have received reports today concerning the monuments in Alexandria: six museums and seven antiquities sites. Mohamed Abdel Maksoud, General Director of Lower Egypt, is in charge of the operation room in Alexandria. There, two of the six museums, the Jewelry Museum and the Alexandria National Museum, were open to the public and the other four, including the Greco-Roman Museum, the Marine Museum, and the Mosaic Museum, are under development. All of the museums in Alexandria are safe and secure. We also have seven archaeological sites that were open to the public before 25 January 2011. All are completely secure: Qaitbey Fort, the Necropolis of Anfushi, Chatby Necropolis, Kom El-Shuqafa, Pompey’s Pillar, and the Roman amphitheater (or Kom el-Dikka) are all completely protected by Egyptian security forces and the army.

Last night, the operation room here in Zamalek received a message that people tried to attack the storage magazine of Tell el Fara’in, built in Desouk, Kafr el-Sheikh Governorate. Thank God that the people of the village and the security staff of the Ministry of Antiquities were able to catch two of the thieves, who were brought to the mayor’s house and turned over to the Tourist Police. This event proves to me that the forty-seven storage magazines that I built over the last nine years do protect the Egyptian monuments. Many of my foreign colleagues will remember that the old style storage rooms that protected antiquities were primitive. The site of Saqqara used to have those primitive magazines, and people would attempt to dig underneath them in order to steal objects. The new magazines, built all over Egypt, are completely secure with modern equipment and conservation rooms, and we started a database for all museums and magazines. It is easy to recognize the benefits of building these new storage magazines. They are really some of the most beautiful projects in Egypt, because for the first time we can see the benefits in every village and governorate from Aswan to the Sinai. I am very proud of that these storage magazines, all similar to one another, are proving to be so beneficial in this time of crisis.

I want to repeat that not one single thing has happened to any site in Luxor, Aswan, Dendera, Abydos, Beni Hasan, Tuna el- Gebel, Beni Suef, Fayoum, Amarna, or any sites in any of the governorates of Middle or Lower Egypt".


Thursday 3 February 2011

Ανακοίνωση του Προέδρου της Διεθνούς Ένωσης των Αιγυπτολόγων για την κατάσταση στην Αίγυπτο

© International Association of Egyptologists
Αναδημοσιεύω παρακάτω την ανακοίνωση του Καθ. James Allen, Προέδρου της Διεθνούς Ένωσης των Αιγυπτολόγων, όπως αναρτήθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα της Ένωσης (http://www.iae-egyptology.org/). Από την πλευρά μου, ως εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Συμβούλιο της Ένωσης, σας εημερώνω ότι έχουν αποσταλεί προς τον Zahi Hawass, το Ανώτατο Συμβούλιο Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου, την Αιγυπτιακή Πρεσβεία στην Αθήνα, και σε συναδέλφους Αιγυπτολόγους που ζουν και εργάζονται στην Αίγυπτο σχετικές επιστολές και μηνύματα συμπαράστασης, βοήθειας αλλά και εγρήγορσης για τη φύλαξη και σωτηρία της πολιτιστικής κληρονομιάς της Αιγύπτου υπό το βάρος των δραματικών πολιτικών εξελίξεων των τελευταίων ημερών. Είναι χρέος όλων μας να δραστηροποιηθούμε, με όποιον τρόπο μπορούμε, ώστε τα κρίσιμα πολιτικά γεγονότα και οι αναταραχές που μαίνονται στην Αίγυπτο να αφήσουν αλώβητα τα μεγαλειώδη μνημεία του αιγυπτιακού πολιτισμού και της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.

Statement of the President of the International Association of Egyptologists

Source: IAE
"Dear colleagues and members of the International Association of Egyptolgists,

The entire world has watched the events of the past few days in Egypt with both joy and anxiety. Our joy at the courage and determination shown by the Egyptian people, however, has been tempered by anxiety at the news of the damage to Egypt's cultural heritage, both in the Cairo Museum and at sites around the country.

It is difficult for those of us outside of Egypt to know how best to respond to this crisis. I have been trying for several days to reach Zahi Hawass without success, and have texted one of his close associates with the message that the IAE stands ready to assist in any way possible,
should he desire to call on us. I have also mailed a letter to the US State Department asking that they authorize the use of US assets in Egypt to help in securing Egypt's cultural heritage from further damage.

With the country still largely unreachable by email, internet, or cell phones, there is not much else we can do at the moment. Should you wish to do something, it may help to ask your own governments to assist the Egyptians in guarding museums, magazines, and sites around the country. If you receive confirmed news of specific antiquities that have been stolen, please consider posting the details on the IAE website, which was designed in part for that purpose. You can also try, as many of us in the US have, to reach your colleagues in Egypt with the message that we stand ready to assist them should they call on us.

This is both a hopeful and fearful time for Egypt, the country we all love next to our own. We stand in awe of the courage shown by the Egyptian people and wish them every success in their current struggle".
James P. Allen
President of the IAE

Monday 31 January 2011

Λεηλασίες Αιγυπτιακών μνημείων

Δυστυχώς, τα χειρότερα επιβεβαιωθήκαν... Δείτε εδώ και εδώ δύο ανταποκρίσεις για σοβαρές λεηλασίες και καταστροφές μνημείων στο Αμπουσίρ και τη Σακάρα. Επίσης, διαβάστε εδώ δελτίο τύπου από τον Dr. Z. Hawass (SCA) για τη μέχρι χθες κατάσταση στην Αίγυπτο.

Sunday 30 January 2011

Κραυγές αγωνίας για την Αίγυπτο


"...Φοβάμαι τούς ανθρώπους πού μέ καταλερωμένη τή φωλιά πασχίζουν τώρα νά βρούν λεκέδες στή δική σου...Φέτος φοβήθηκα ακόμη περισσότερο"

(Μανόλης Αναγνωστάκης, Φοβάμαι, 1983). Όταν σκουριασμένα και απολυταρχικά μυαλιά οδηγούν την κατάσταση στα άκρα, τα χειρότερα πρέπει να τα περιμένουμε... Ενώνουμε τη φωνή μας με τις κραυγές αγωνίας συναδέλφων ανά τον κόσμο για μια γρήγορη εκτόνωση της κατάστασης, χωρίς άλλους νεκρούς και καταστροφές μνημείων του παγκόσμιου πολιτισμού.

"Looters destroy mummies in Egyptian Museum"
http://news.yahoo.com/s/nm/20110129/sc_nm/us_egypt_museum

[Submitted by Billy Morin]
"Thugs Loot Egyptian Museum" -- images:

http://www.flickr.com/photos/el-amiro21/5397932203/in/photostream/
http://www.flickr.com/photos/el-amiro21/with/5397932203/

Stills from Al Jazeera's video of the damage at the Egyptian museum
in Cairo also at:

http://hyperallergic.com/17815/egyptian-museum-damage/

"Al-Jazeera has broadcast video of the damage at the National Museum,
aka Egyptian Museum. The strange thing about these images is that they
demonstrate that the damage is certainly more than a few mummies,
which which is what Reuters reported that Zahi Hawass, chairman of
the Supreme Council of Antiquities, said (..) "
[Submitted by Ingeborg Waanders]
Video, with from 24 seconds onward, inside the Egyptian Museum,
Cairo, including a short interview with Zahi Hawass:
http://www.rtl.nl/xl/#/u/0d398d67-2d9c-31c9-9e95-e4c97968bbe8/
[Submitted by Alexandra von Lieven]
"(..) Wie der Generalsekretär der ägyptischen Altertümerverwaltung, Zahi Hawass, sagte, wurden die weltberühmten Ausstellungsstücke um Tutenchamun nicht beschädigt. Ein Team von der Fernsehnachrichtenagentur APTN berichtete, dass mindestens zehn
Kunstgegenstände aus ihren Vitrinen genommen und zerstört worden seien. Vom frühen Morgen an sicherten Soldaten das Gebäude. Das Museum wird zurzeit aber nicht nur von Vandalen bedroht, sondern auch vom Feuer in der benachbarten Zentrale der Regierungspartei NDP. Die Parteizentrale war im Lauf der Demonstrationen am Freitag in Brand gesteckt worden; das Feuer war auch am Samstag noch nicht endgültig gelöscht. Hawass beobachtete vor Ort die Versuche der Feuerwehr, das brennende Parteigebäude zu löschen. "Wenn das Haus zerstört wird, fällt es auf das Museum", fürchtete er. (..) Aus Furcht vor Plünderungen zogen die ägyptischen Streitkräfte auch an anderen historische Stätten auf. Die Pyramiden von Giseh
wurden für Touristen gesperrt und abgeriegelt. Der Archäologe Kent Weeks aus Luxor berichtete von Gerüchten, dass Angriffe auf die dortigen Welterbestätten geplant seien. Auch um das Museum zogen Panzer auf. Am Tempel von Karnak wurden Sperren errichtet. "

This info is also in this report:

[Submitted by Kat Newkirk]
"Would-be looters broke into Cairo's famed Egyptian Museum, ripping the heads off two mummies and damaging about 10 small artifacts before being caught and detained by army soldiers, Egypt's antiquities chief said Saturday. Zahi Hawass said the vandals did not manage to steal any of the museum's antiquities, and that the prized collection was now safe and under military guard. (..) The military has dispatched armored personnel carriers and troops
to the Pyramids of Giza, the temple city of Luxor and other key archaeological monuments. (..)
The prized King Tutankhamun exhibit had not been damaged and was safe, he [ZH] said.
An Associated Press Television News crew that was allowed into the museum saw two vandalized mummies and at least 10 small artifacts that had been taken out of their glass cases and damaged. (..) Archaeologist Kent Weeks, who is in the southern temple town
of Luxor, said that rumors that attacks were planned against monuments prompted authorities to erect barriers and guard Karnak Temple while tanks were positioned around Luxor's museum."
[Submitted by Kat Newkirk]
"The Egyptian Museum overlooking Tahrir Square in Cairo's city center was vandalized Friday night by nine convicts, who broke artifacts and attempted to steal two mummies. Convicts were forced to leave the mummies behind when they broke into pieces as they carried the ancient artifacts towards the museum doors. A reporter from Al-Masry Al-Youm's Arabic edition saw the damage this morning and Al-Arabeya news channel has been showing the first footage shot within the museum Saturday afternoon. Glass display cases were broken, although the ancient Egyptian jewels inside were not taken. Statues were broken into pieces and sarcophagi
were displaced. Zahi Hawass, the Head of the Supreme Council of Antiquities, made
a statement this morning that all the artifacts were still in the museum, although many had been broken. According to Hawass, about 1,000 people looted the museum's gift shop and grounds. Later nine people carrying mummy skulls were arrested as they tried to leave through emergency exits. Hawass said he believes the artifacts can be reconstructed as nothing
was removed from museum grounds, but he is worried about museums throughout Egypt in areas where people have evacuated. The army has not yet answered his calls to protect the nation's artifacts, he said. According to Gihane Zaki, professor of Egyptology at the Faculty of
Tourism and director of international cooperation at the Supreme Council of Antiquities said, "They broke everything even the Tutankhamen treasures and all the gold artifacts. I am extremely worried for the two museums that I am in charge of: The Nubian Museum and the one in Fustat."
Πηγή: Electronic Egyptological Forum

Sunday 9 January 2011

Ποιος ήταν ο Μιχαήλ Άγγελος των Φαραώ;


Tο 1996 σε έναν τάφο στη Σάκαρα βρέθηκε η παλαιότερη γνωστή αυτοπροσωπογραφία
στην ιστορία της ανθρωπότητας
H περιοχή της Σάκαρα στην Αίγυπτο είναι γνωστή ως το σημαντικότερο νεκροταφείο της Μέμφιδος, 35 χλμ. νοτιοδυτικά του Καΐρου. Την περιοχή αυτή επιμένει να ανασκάπτει ο Γάλλος Αλέν Ζιβιέ. Τον Νοέμβριο του 1996, σκαλίζοντας την άμμο και τα μπάζα της ανασκαφής, τα μέλη της αποστολής και οι εργάτες ανακαλύπτουν σχεδόν συγχρόνως δύο εισόδους τάφων, τη μία δίπλα στην άλλη. Πρώτος μπαίνει ο Ζιβιέ συνοδευόμενος από τον επιθεωρητή αρχαιοτήτων, αλλά δεν βλέπει τίποτε περισσότερο από σκόνη και τις μουμιοποιημένες γάτες που κονιορτοποιούνται. Πολύ αργότερα θα ανακαλύψει με την ομάδα του μια χτισμένη πρόσβαση στα νεκρικά διαμερίσματα, που έχουν μεταβληθεί σε ελικοειδείς κατακόμβες. Τότε καταλαβαίνει ότι από την αρχαιότητα είναι ο πρώτος που διεισδύει στο τμήμα αυτό του τάφου της Μάγια ή Μαγιέτ, της τροφού του Τουταγχαμόν. Τον τάφο θα ταυτοποιήσει αργότερα, όταν η ανασκαφή θα έχει προχωρήσει περισσότερο, με την πριγκίπισσα Μεριτατόν ή Μαγιατί, πρωτότοκη κόρη του Ακενατόν και της Νεφερτίτης. Στον άλλο υπόγειο τάφο, τον μικρότερο, ξεχωρίζουν μεγάλες ζωγραφιστές όρθιες φιγούρες. Τα πρόσωπα, στραμμένα προφίλ όπως συνήθως, δίνουν την εντύπωση εξαιρετικής φρεσκάδας και ανύψωσης. Ο χρόνος όμως πιέζει. Η ανασκαφή πρέπει να συνεχιστεί με προσοχή για να μην καταστραφούν οι ιστορικές ενδείξεις. Ο χρόνος περνά εξαιρετικά γρήγορα και ο Ζιβιέ πρέπει να ξαναβγεί έξω.
Τις επόμενες εβδομάδες οι εργασίες είναι αφιερωμένες στη διατήρηση των τοιχογραφιών καθώς και στην αντιγραφή και μετάφραση των επιγραφών, οι οποίες αποκαλύπτουν ότι ο ιδιοκτήτης (ή οι ιδιοκτήτες) του τάφου υπήρξε «προϊστάμενος των γραφέων των περιγραμμάτων». «Αυτό σημαίνει ότι πρόκειται για σχεδιαστές και ζωγράφους ή ακόμη και για προϊστάμενους αυτών των υπηρεσιών» εξηγεί ο επιστήμονας. Ο τίτλος τους δείχνει ότι εξηρτώντο κατευθείαν από τη βασιλική διοικητική μηχανή και δουλειά τους ήταν η διακόσμηση των τάφων της Κοιλάδας των Βασιλέων. Αυτό δεν τους εμπόδιζε να διακοσμούν, κάποιες φορές, και τους τάφους ορισμένων υψηλών αξιωματούχων .

Ο παλαιότερος αναφερόμενος ονομαστικά καλλιτέχνης είναι ο Αμενεμούια. Πιθανότατα είναι ο δημιουργός πολλών ζωγραφικών έργων της εποχής του Αμενχοτέπ Γ΄, πατέρα του Ακενατόν και παππού του Τουταγχαμόν. Πιθανότατα, συμμετείχε στη διακόσμηση του τεράστιου υπόγειου τάφου αυτού του ισχυρού μονάρχη στις Θήβες. Ωστόσο ο γιος του Αμενεμούια, ο Θούθμις, συγκεντρώνει την προσοχή μας διότι το στυλ, η τεχνική και το περιεχόμενο των επιγραφών τον υποδεικνύουν εμφανώς ως τον ζωγράφο που χάραξε και ζωγράφισε τους κεντρικούς διαδρόμους του μικρού τάφου της Σάκαρα. Παρουσιάζεται λοιπόν με τη συνοδεία της ιδιαίτερα ελκυστικής συζύγου του και των παιδιών τους. Ο Αλέν Ζιβιέ είναι πραγματικά υπερήφανος: ανακάλυψε σε αυτό τον ξεχασμένο για αιώνες χώρο κάτι που φαίνεται να είναι η παλαιότερη γνωστή αυτοπροσωπογραφία στην ιστορία της ανθρωπότητας. Πρόκειται για ένα έργο που φαίνεται να δημιουργήθηκε συνειδητά από τον καλλιτέχνη, δεδομένου ότι ο Θούθμις εικονίζεται κρατώντας όχι μόνο το διακριτικό της ισχύος σκήπτρο, αλλά και την παλέτα των χρωμάτων του, μεγεθυσμένη όπως αρμόζει στην περίσταση. Δεν γνωρίζουμε ανάλογη παρουσίαση προσώπου ως καλλιτέχνη σε τόσο πρώιμη εποχή. Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος δεν πίστευε τους Αιγυπτίους που έλεγαν ότι οι πρόγονοί τους εφηύραν τη ζωγραφική έξι χιλιάδες χρόνια πριν από τους Ελληνες, αλλά προφανώς έκανε λάθος.

Ο Αλέν Ζιβιέ προσπαθεί, στη συνέχεια, να μάθει περισσότερα. Κατ΄ αρχάς από τις ενδείξεις φαίνεται ότι πρόκειται για συγκινητική προσωπικότητα. Σαν να ήθελε να διασφαλίσει καλύτερα το ταξίδι του στην αιωνιότητα, ο Θούθμις ζωγράφισε τελικά τη σαρκοφάγο του καθώς και τη σαρκοφάγο της όμορφης συζύγου του. Περιέργως, πρόκειται για μια συνηθισμένη σαρκοφάγο, με συνηθισμένο κορμό και δύο κεφαλές, σαφώς διακρινόμενες, εικονιζόμενες κατά πρόσωπο. «Το γεγονός ότι ο καλλιτέχνης φάνηκε να είναι άξιος ενός τάφου κοντά στους τάφους των υψηλότερων αξιωματούχων της εποχής του, δείχνει ότι έχαιρε εξαιρετικής εκτίμησης και ότι κατείχε υψηλή θέση στην κοινωνία της εποχής», σχολιάζει. «Πρέπει να αναγνωρίσουμε ίχνη της τέχνης του σε κάποιους από τους γειτονικούς τάφους. Η ανάλυση των χρωστικών ουσιών και του βερνικιού θα μας πει στο μέλλον αν ο Θούθμις υπήρξε ο μεγάλος και ακόμη ανώνυμος καλλιτέχνης που δούλεψε στις Θήβες, ο μυστηριώδης “Μιχαήλ Αγγελος” της 18ης δυναστείας που αναφέρει η αμερικανίδα αιγυπτιολόγος Αριέλ Κοζλόφ, ειδική στις τοιχογραφίες αυτής της περιόδου».

Ο μύθος αποδίδει την πρώτη προσωπογραφία στον Νάρκισσο που θαύμαζε το πρόσωπό του μέσα σε έναν καθρέφτη. Η ιστορία της τέχνης βεβαιώνει ότι η έννοια της αυτοπροσωπογραφίας εμφανίζεται πρώτη φορά στην Αναγέννηση. Το πρώτο σχετικό δείγμα ανήκει σε ένα μαθητή του Φρα Αντζέλικο, τον Μπενόζο Γκοζόλι, ο οποίος σε τοιχογραφία του 1459 που εικονίζει την Προσκύνηση των Μάγων στο Παλάτι των Μεδίκων- Ρικάρντι στη Φλωρεντία, παρουσιάζεται ο ίδιος, με ένα σκουφί πάνω στο οποίο αναγράφει Οpus Βenotii δηλαδή «έργο του Μπενότι». Ο Θούθμις όμως ανατρέπει όλες αυτές τις απόψεις. Φαίνεται ότι αυτός είναι ο παλαιότερος των καλλιτεχνών με τη σύγχρονη έννοια του όρου, αφού αποφάσισε να αφήσει παρακαταθήκη στο μέλλον το όνομά του και την προσωπογραφία του και απεικονίζεται με την παλέτα του, όπως θα κάνουν πολύ αργότερα ο Μανέ, ο Γκογκέν, ο Σεζάν, ο Πικάσο- και μαζί με την οικογένειά του όπως ο Ρούμπενς ή ο Σίλε. Είναι μήπως και ο πλέον καινοτόμος;
Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ/Le Figaro (Eric Bietry-Rivierre), 8/1/2011