Της Ναννώς Μαρινάτου
(Department of Classics and Mediterranean Studies, University of Illinois, Chicago)
Γύρω στο 1991 ο Αυστριακός αρχαιολόγος Manfred Bietak, ανασκάπτοντας μια αιγυπτιακή πόλη στο δέλτα της Αιγύπτου, κοντά στο χωριό Tell el Dab’a, έφερε στο φως χιλιάδες κομμάτια μινωικών τοιχογραφιών, οι οποίες διακοσμούσαν ένα διπλό κτίριο, προφανώς το ανάκτορο της πόλης. Διαπίστωσε σιγά σιγά ότι τουλάχιστον δύο πτέρυγες του ανακτόρου αυτού είχαν φιλοτεχνηθεί από Μίνωες τεχνίτες και μάλιστα ότι οι τελευταίοι είχαν χρησιμοποιήσει την ιδιαίτερη μέθοδο κρητικής ζωγραφικής και το γνωστό κνωσιακό θεματολόγιο: ταυροκαθάπτες, λεοντάρια που κυνηγούν, γρύπες.
Γιατί μινωικές τοιχογραφίες στην Αίγυπτο; Το ερώτημα είναι ιστορικής σημασίας.
Ας σημειώσουμε το εξής ενδιαφέρον. Οι τοιχογραφίες τοποθετούνται στην εποχή Τουθμώσεως Γ΄, δηλαδή μετά το 1450, όταν ο εν λόγω φαραώ κάνει μεγάλες εκστρατείες στη Συρία. Τότε έχει προφανώς και ανάγκη ναυτικού για ανεφοδιασμό των στρατευμάτων του. Ο μοναδικός στόλος στο Αιγαίο, στον οποίο μπορεί να στραφεί, είναι ο μινωικός.
Στην Κρήτη, εν τω μεταξύ μεσουρανεί η Κνωσός: ξανακτίζεται το ανάκτορο και διακοσμείται εκ νέου με τοιχογραφίες, ενώ τα άλλα ανάκτορα εγκαταλείπονται μετά τη μεγάλη καταστροφή που προκάλεσε η έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας (παρόλο που οι επιστήμονες διίστανται ως προς το θέμα της χρονολογίας της έκρηξης, οπωσδήποτε οι τοιχογραφίες της Tell el Dab’a πρέπει να τοποθετηθούν μετά την έκρηξη).
Αυτή η δεύτερη ακμή της Κνωσού οφείλεται ίσως σε αιγυπτιακή βοήθεια και εν πάση περιπτώσει στη μεγάλη πείρα του κρητικού ναυτικού, το οποίο επί εκατοντάδες χρόνια διακινούσε τα προϊόντα της Κρήτης στο Αιγαίο ασκώντας και έλεγχο της πειρατείας.
Αρα η συμμαχία μεταξύ αιγυπτιακής αυτοκρατορίας και κνωσιακής ναυτικής δυνάμεως είναι πολύ πιθανή. Ετσι λοιπόν μπορεί να εξηγηθεί η ύπαρξη μινωικών τοιχογραφιών στο δέλτα της Αιγύπτου. Στο ανάκτορο που βρήκε ο Bietak προφανώς είχε διαμερίσματα κάποιος στρατηγός ή ναύαρχος των Κεφτιού (αρχαία αιγυπτιακή ονομασία των Μινωιτών). Ισως δε να ήταν ο διπλωματικός αντιπρόσωπος του ίδιου του Κνώσιου βασιλέως.
Πηγή: Καθημερινή (19/2/2011)
Γύρω στο 1991 ο Αυστριακός αρχαιολόγος Manfred Bietak, ανασκάπτοντας μια αιγυπτιακή πόλη στο δέλτα της Αιγύπτου, κοντά στο χωριό Tell el Dab’a, έφερε στο φως χιλιάδες κομμάτια μινωικών τοιχογραφιών, οι οποίες διακοσμούσαν ένα διπλό κτίριο, προφανώς το ανάκτορο της πόλης. Διαπίστωσε σιγά σιγά ότι τουλάχιστον δύο πτέρυγες του ανακτόρου αυτού είχαν φιλοτεχνηθεί από Μίνωες τεχνίτες και μάλιστα ότι οι τελευταίοι είχαν χρησιμοποιήσει την ιδιαίτερη μέθοδο κρητικής ζωγραφικής και το γνωστό κνωσιακό θεματολόγιο: ταυροκαθάπτες, λεοντάρια που κυνηγούν, γρύπες.
Γιατί μινωικές τοιχογραφίες στην Αίγυπτο; Το ερώτημα είναι ιστορικής σημασίας.
Ας σημειώσουμε το εξής ενδιαφέρον. Οι τοιχογραφίες τοποθετούνται στην εποχή Τουθμώσεως Γ΄, δηλαδή μετά το 1450, όταν ο εν λόγω φαραώ κάνει μεγάλες εκστρατείες στη Συρία. Τότε έχει προφανώς και ανάγκη ναυτικού για ανεφοδιασμό των στρατευμάτων του. Ο μοναδικός στόλος στο Αιγαίο, στον οποίο μπορεί να στραφεί, είναι ο μινωικός.
Στην Κρήτη, εν τω μεταξύ μεσουρανεί η Κνωσός: ξανακτίζεται το ανάκτορο και διακοσμείται εκ νέου με τοιχογραφίες, ενώ τα άλλα ανάκτορα εγκαταλείπονται μετά τη μεγάλη καταστροφή που προκάλεσε η έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας (παρόλο που οι επιστήμονες διίστανται ως προς το θέμα της χρονολογίας της έκρηξης, οπωσδήποτε οι τοιχογραφίες της Tell el Dab’a πρέπει να τοποθετηθούν μετά την έκρηξη).
Αυτή η δεύτερη ακμή της Κνωσού οφείλεται ίσως σε αιγυπτιακή βοήθεια και εν πάση περιπτώσει στη μεγάλη πείρα του κρητικού ναυτικού, το οποίο επί εκατοντάδες χρόνια διακινούσε τα προϊόντα της Κρήτης στο Αιγαίο ασκώντας και έλεγχο της πειρατείας.
Αρα η συμμαχία μεταξύ αιγυπτιακής αυτοκρατορίας και κνωσιακής ναυτικής δυνάμεως είναι πολύ πιθανή. Ετσι λοιπόν μπορεί να εξηγηθεί η ύπαρξη μινωικών τοιχογραφιών στο δέλτα της Αιγύπτου. Στο ανάκτορο που βρήκε ο Bietak προφανώς είχε διαμερίσματα κάποιος στρατηγός ή ναύαρχος των Κεφτιού (αρχαία αιγυπτιακή ονομασία των Μινωιτών). Ισως δε να ήταν ο διπλωματικός αντιπρόσωπος του ίδιου του Κνώσιου βασιλέως.
Πηγή: Καθημερινή (19/2/2011)
No comments:
Post a Comment